Ο εγωισμός του ανθρώπου είναι ένα κύριο χαρακτηριστικό που υπάρχει στην ψυχολογία των περισσοτέρων. Και δεν μιλάμε βέβαια για την αυτοεκτίμηση και το να φροντίζεις τον εαυτό σου, πράγμα απολύτως υγιές, αλλά για τη συνήθεια να πιστεύεις ότι όλα περιστρέφονται γύρω από εσένα και το προσωπικό σου όφελος.
Το μόνο που διαφέρει είναι ο βαθμός στον οποίο ο καθένας τον έχει και το πώς αυτό εκφράζεται. Άλλοι άνθρωποι λοιπόν έχουν πολύ, άλλοι έχουν μάθει να τον περιορίζουν. Για να μην έχει ένας άνθρωπος καθόλου εγωισμό, θα πρέπει να έχει φτάσει στο σημείο της απόλυτης πνευματικής ωρίμανσης, σε μία κατάσταση “ζεν”.
Ας δούμε όμως τους λόγους για τους οποίους ο εγωισμός είναι πάντα τοξικός και επικίνδυνος, τόσο για εμάς τους ίδιους, όσο και για το περιβάλλον μας:
1. Καλλιεργεί την έπαρση και το ναρκισσισμό: O εγωισμός είναι αυτός που μας κάνει να πιστεύουμε ότι είμαστε ανώτεροι από τους άλλους. Αυτό με τη σειρά του μας κάνει να είμαστε σνομπ, αλαζόνες, αγενείς, αχάριστοι και ρατσιστές. Σε πιο προχωρημένα στάδια, μας οδηγεί στο να ασκούμε ψυχολογική ή και σωματική βία. Κοινώς, μας κάνει να είμαστε μα*άκες.
2. Γινόμαστε πιο ευάλωτοι: Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν έχει κατανοήσει πολύς κόσμος. Ο εγωισμός δεν είναι σημάδι δύναμης, αλλά αδυναμίας. Πολύ πιο ευαίσθητος είναι ένας εγωιστής άνθρωπος, διότι το “εγώ” που έχει χτίσει είναι αυτό που μπορεί να πληγωθεί εύκολα. Αντιθέτως, κάποιος που δεν έχει εγωισμό, δεν τα παίρνει προσωπικά και δεν θίγεται, διότι πολύ απλά αυτός δεν υπάρχει για να προσβληθεί ή να πληγωθεί.
3. Χάνουμε πολλά πράγματα και πολλές ευκαιρίες από τη ζωή μας: Όπως είχε πει και ο Einstein, όσο περισσότερα πράγματα γνωρίζεις, τόσο λιγότερο εγωισμό έχεις, και αντίστροφα, όσο λιγότερα ξέρεις, τόσο περισσότερο εγωισμό έχεις. Η εγωική στάση δεν μας επιτρέπει να έχουμε ανοιχτό μυαλό, να ακούμε και να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα, διότι νομίζουμε ότι η δικιά μας αντίληψη μόνο είναι η σωστή.
3. Δεν μας επιτρέπει να ζητάμε συγγνώμη και μας προτρέπει στην εκδίκηση: Ο εγωιστής άνθρωπος, σχεδόν ποτέ δε θα παραδεχτεί ότι κάνει λάθος, λόγω της μεγάλης εικόνας που έχει για τον εαυτό του. Έτσι, δε θα καταδεχτεί να ζητήσει και συγγνώμη όταν πρέπει. Όταν νιώθει μάλιστα πληγωμένος, πολύ συχνά θα αναζητήσει εκδίκηση, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο πόνου και δυστυχίας.
5. Μας κάνει σκληρούς και άκαρδους: Ο εγωκεντρικός άνθρωπος πάντα σκέφτεται τον εαυτό του και τίποτα άλλο, και ας το κρύβει για να μη φανεί αντιπαθητικός. Όλοι οι άλλοι άνθρωποι είναι για αυτόν απλά ένα μέσο για να αποκομίσει κάποιο όφελος. Εφόσον δεν τον εξυπηρετούν, τότε δεν ασχολείται καν μαζί τους, ή κυνικά τους ξεφορτώνεται από τη ζωή του. Δεν έχει λοιπόν ούτε ενσυναίσθηση, ούτε συναισθήματα πραγματικής αγάπης και ενδιαφέροντος για τους συνανθρώπους του και το περιβάλλον. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να δημιουργήσει αληθινές διαπροσωπικές σχέσεις, παρά μόνο σχέσεις με βάση το αντάλλαγμα.
Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι ο εγωισμός μπορεί να γίνει το χειρότερο πράγμα που υπάρχει, η ρίζα κάθε κακού και δυστυχίας. Οταν κάποιος κοιτάει μόνο τον εαυτό του και το συμφέρον του, είναι δεδομένο ότι θα υπάρχουν πάντα συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων. Το πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτόν, είναι μεγάλη συζήτηση, αλλά σίγουρα το πρώτο μεγάλο βήμα είναι η επίγνωση αυτής της κατάστασης και η αποδοχή της εκ μέρους μας. Το να γνωρίζουμε και να παραδεχτούμε δηλαδή ότι είμαστε εγωιστές, και ότι αυτό δεν ωφελεί κανέναν, το αντίθετο μάλιστα.
Βεβαίως και όπως αναφέραμε, ένας άνθρωπος μπορεί να έχει εγωισμό σε πιο νορμάλ επίπεδα, επομένως δεν υποπίπτει πάντα σε όλα αυτά που αναφέραμε πιο πάνω, αλλά μόνο κάποιες φορές και με λιγότερη ένταση. Το θέμα όμως είναι, ότι όσο λιγότερο “εγώ” έχουμε, τόσο περισσότερο θα μπορούμε να χαρούμε τη μαγεία της ζωής και να δώσουμε νόημα σε αυτήν, κάνοντας παράλληλα πράξεις που ωφελούν τους γύρω μας, πέρα από τον εαυτό μας.