Γράφει η Ε.Α.
Μία από τις καμπές στη ζωή ενός ανθρώπου είναι όταν φτάνει στη μέση ηλικία. Τότε, μια σειρά από αλλαγές τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές, προκαλούν αυτό που ονομάζουμε κρίση μέσης ηλικίας.
Ο π. Φιλόθεος Φάρος στο βιβλίο του “Στου δρόμου τα μισά” αναφέρει πως “…οι σωματικές αλλαγές, όπως οι ρυτίδες της επιδερμίδας, η απώλεια μαλλιών, η χαλάρωση του σώματος, που συνοδεύουν την απώλεια νεότητας, αν και έχουν μία βιολογική βάση, έχουν, κυρίως, ψυχολογική επίδραση στον μεσήλικα, η οποία καθορίζεται από το σύστημα αξιών του. Επομένως, η φύση της ψυχολογικής κρίσης είναι μία κρίση αξιών”.
Η κρίση της μέσης ηλικίας, σε μερικές περιπτώσεις, μοιάζει σαν να ξαναζούμε την περίοδο της εφηβείας. Μας κάνει να αναρωτιόμαστε για το νόημα της ζωής, για την ταυτότητα και τον σκοπό της ζωής μας, ενώ νιώθουμε, συχνά μίσος για τον εαυτό μας, όπως ακριβώς, συμβαίνει και με πολλούς εφήβους.
Ποιοι παράγοντες προκαλούν την κρίση;
Ένας παράγοντας που προκαλεί την κρίση είναι και η αλλαγή στις σχέσεις μας με τα παιδιά μας. Καθώς εκείνα μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι δημιουργώντας τη δική τους οικογένεια, συχνά αισθανόμαστε το ‘σύνδρομο της άδειας φωλιάς’ και θα πρέπει να επανεκτιμήσουμε τη σχέση μας με τον/τη σύντροφό μας, καθώς δεν υπάρχει, πλέον, ο ρόλος του γονέα, ο οποίος κρατάει πολλά ζευγάρια ενωμένα.
Τα όνειρα, επίσης, που μπορεί να έχουμε για τα παιδιά μας μπορούν να γίνουν φόβοι, καθώς τα βλέπουμε να προσπαθούν να ανοίξουν τα φτερά τους σε έναν κόσμο που η έκπτωση των αξιών και οι αλλαγές που συμβαίνουν στην κοινωνία είναι δραματικές. Πολλοί φτάνουν στην κρίσιμη μέση ηλικία, και αναρωτιούνται αν έκαναν λάθη με τα παιδιά τους και πού ακριβώς, αμφισβητούν την αξία τους, ως γονείς και πέφτουν σε θλίψη.
Η επίτευξη ή όχι των επαγγελματικών ή άλλων στόχων που έχουμε στο πρώτο μισό της ζωής μας, είναι ένας ακόμα παράγοντας της κρίσης του μεσήλικα. Ποια κριτήρια έχουμε θέσει για να επιβεβαιώσουμε αν οι στόχοι μας επιτεύχθηκαν ή, με άλλα λόγια, πώς μετράμε την προσωπική μας αξία, την επιτυχία και την αποτυχία; Το αν ήμασταν καλοί γονείς ή σύζυγοι; Αν τα κριτήρια με τα οποία αξιολογούμε τον εαυτό μας είναι επιφανειακά και αυστηρά, τότε η ανασφάλεια μεγαλώνει και η κρίση επιτείνεται.
Όσο είμαστε νέοι, προσπαθούμε να πετύχουμε, προσωπικά και επαγγελματικά, και τα βασικά ερωτήματα που αφορούν το νόημα και το σκοπό της ζωής μας, τα αναβάλλουμε γι’ αργότερα. Όσο μεγαλώνουμε, βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για την επίτευξη όλων των στόχων που είχαμε θέσει. Ξυπνάμε ένα πρωί και σκεφτόμαστε όλα αυτά που ονειρευόμασταν και ποτέ δεν κάναμε. Αμφιβάλουμε, ακόμα, και για το αν αυτά που κάναμε, είναι αυτά που, πάντα, θέλαμε να κάνουμε.
Όπως, αναφέρει, ξανά, ο π. Φιλόθεος Φάρος στο ίδιο βιβλίο, “…μία από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στη ζωή των ανθρώπων είναι, όταν διάφορες συνθήκες, κοινωνικές, οικογενειακές ή επαγγελματικές, τους αναγκάζουν να ζουν μία ζωή που δεν είναι δική τους, να αρνούνται τον πραγματικό εαυτό τους και να προσποιούνται ότι είναι κάτι που δεν είναι. Αν είχαν θάρρος και επίγνωση, θα μπορούσαν, επαναλαμβάνοντας τα λόγια του ποιητή, τελειώνοντας τη ζωή τους, να πουν: Ζήσαμε τη ζωή κάποιου άλλου κι ύστερα πεθάναμε εμείς”.
Ποτέ δεν είναι αργά
Για πολλούς ανθρώπους η μέση ηλικία σημαίνει κατάθλιψη, που εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως κόπωση, αίσθημα απελπισίας και ανησυχία. Σταματούν να ασχολούνται με δραστηριότητες και χάνουν το ενδιαφέρον τους για τη ζωή. Αυτό λέγεται κρίση μέσης ηλικίας.
Για να αντιμετωπίσει κανείς τα αρνητικά συναισθήματα, καλό είναι να εστιάσει σε ό,τι έχει πετύχει μέχρι τώρα, να προσπαθήσει να κατανοήσει αυτά που του συμβαίνουν και να δώσει βάρος σε πράγματα που κάνουν τη ζωή του όμορφη. Την παρέα με τα παιδιά του και την οικογένεια του, την επαφή με τη φύση, τη συναναστροφή με τους φίλους του κλπ. Δεν μπορούμε να είμαστε νέοι για πάντα και πρέπει να αγαπήσουμε το παρελθόν μας, ακόμα και τα λάθη μας και να συμφιλιωθούμε με τις επιλογές που κάναμε.
Αυτό που πρέπει, βέβαια, κανείς να αποφεύγει είναι το να αναπαράγει όλα όσα έκανε τα χρόνια της νεότητας, προσπαθώντας, με αυτόν τον τρόπο, να μειώσει το αίσθημα της κατάθλιψης. Το να κάνει παρέα, διαρκώς, με πολύ νεότερα άτομα, ή να αγοράζει ακριβά αντικείμενα, μόνο γελοιοποίηση και οικονομικά προβλήματα μπορεί να προκαλέσει. Αντίθετα, ένα νέο χόμπι, ο εθελοντισμός ή τα ταξίδια είναι ο καλύτερος τρόπος να ζήσει κανείς μια ενδιαφέρουσα και γεμάτη νόημα ζωή.
Υπάρχουν, άλλωστε, και περιπτώσεις όπου η μέση ηλικία κάνει τους ανθρώπους πιο παραγωγικούς και δραστήριους, σχεδόν όσο ήταν πιο νέοι, μετριάζοντας, όμως, την επιπολαιότητα της νεότητας και κάνοντάς τους πιο δημιουργικούς. Αυτό δείχνει πως το να μεγαλώνεις δεν είναι κακό, κακό είναι να μη συμφιλιώνεσαι με τον γεγονός ότι μεγαλώνεις. Μπορεί να ακούγεται τετριμμένο, αλλά, πραγματικά, ποτέ δεν είναι αργά, να εκπληρώσει κανείς αυτό για το οποίο γεννήθηκε, να αξιοποιήσει όλες του τις δυνατότητες και να νιώσει πληρότητα!